Οι Αγιοι Κοσμάς και Δαμιανός ήταν κατά σάρκα αδελφοί και κατάγονταν από την περιοχή της Εφέσου, στην Επαρχία της Ασίας. Ο πατέρας τους, ειδωλολάτρης ευγενής, ασπάσθηκε τη χριστιανική πίστη λίγο μετά τη γέννησή τους. Πέθανε όμως πρόωρα και άφησε τα δύο παιδιά του στην αποκλειστική φροντίδα της ευσεβούς μητέρας τους, της αγίας Θεοδότης, που ήταν παιδιόθεν χριστιανή.
Εκείνη φρόντισε να αναθρέψει τους δύο γιους της με ευσέβεια και κατά το παράδειγμα των δικών της αρετών.
Ο Κοσμάς και Δαμιανός σπούδασαν τις διάφορες επιστήμες της εποχής, σύντομα όμως εγκατέλειψαν τις μάταιες τούτες γνώσεις για να αφιερωθούν στην τέχνη της ιατρικής και να ανακουφίζουν τον πλησίον τους από κάθε νόσο και ασθένεια. Όμοια με τους Αποστόλους που απέστειλε ο Χριστός (βλ. Ματθ. 10, 1 και 8-9), έλαβαν εξουσία να εκβάλλουν τα ακάθαρτα πνεύματα και να θεραπεύουν κάθε είδους αρρώστιας, δίχως άλλο φάρμακο παρά μόνον με την προσευχή τους.
Οι θαυματουργές θεραπείες
Εχοντας δωρεάν λάβει τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, δωρεάν έδιναν οι νέοι τούτοι Απόστολοι, φροντίζοντας αδιακρίτως πλουσίους και φτωχούς, ξένους και οικείους, δίχως ποτέ να ζητήσουν το παραμικρό για ανταμοιβή τους. Η φιλευσπλαχνία τους ήταν τόση που επιδαψίλευαν εξίσου τις αγαθοεργίες τους και προς τα άλογα ζώα. Παρ’ ότι γνώστες της ιατρικής επιστήμης, ως φάρμακο, νυστέρι ή έμπλαστρο χρησιμοποιούσαν μόνον το ζωοποιό όνομα του Χριστού και τόσο συνυφασμένα ήταν σ’ αυτούς το κήρυγμα του Ευαγγελίου της Σωτηρίας και η θεραπεία, της οποίας Ιατρός ήταν ο Ίδιος ο Χριστός, ο Οποίος συνέχιζε το έργο Του μέσω των αγίων θεραπεύοντας τα σώματα και τις ψυχές. Από παντού έσπευδαν άνθρωποι στην κατοικία τους κι όλοι έβρισκαν θεραπεία και ανακούφιση, έκαστος κατά το μέτρο της πίστεώς τους.
Τα Ιερά Λείψανα των Αγίων
Ο άγιος Δαμιανός, νεώτερος των δύο αδελφών, εκοιμήθη πρώτος εν ειρήνη, ακολουθούμενος λίγο αργότερα από τον αδελφό του Κοσμά. Πλήθη χριστιανών συνέρρεαν αδιάκοπα στον ναό που είχε ανεγερθεί στον τόπο της ταφής τους, στην τοποθεσία την επονομαζόμενη «Φερεμάν». Τα τίμια λείψανά τους και η εικόνα τους ήταν αστείρευτη πηγή ιαμάτων για τους αρρώστους που οδηγούνταν εκεί και τους επιτρεπόταν να μείνουν πολλές μέρες στο εσωτερικό του ναού εν μέσω προσευχών και δεήσεων. Κανείς δεν αναχωρούσε δίχως να βρει τη γιατρειά, είτε τη δύναμη να υπομένει με καρτερία και ελπίδα την ασθένεια που ο Θεός επιτρέπει για τη σωτηρία της ψυχής του.
